Een hoogtepunt in het jaar, en de zomer moet nog beginnen! Het is naar dit punt dat de natuur heeft toegewerkt. De vruchten van de Hieros Gamos zijn al overal zichtbaar hoewel de meeste nog niet rijp zijn voor de oogst.

In de natuur gaat vanaf dat zonnige midzomer- moment meer en meer zichtbaar worden dat alles onderhevig is aan processen van geboren worden, vrucht dragen en tenslotte het stervensproces dat uiteindelijk de transformatie zal voltooien. Er kan nu eenmaal geen groei bestaan zonder afbraak en afbraak zonder groei evenmin. Het midzomerfeest heeft als thema dat de groeikracht op dat moment op zijn hoogtepunt is. Evenwicht is echter zeldzaam in de natuur. Evenwicht is vaak stilstand terwijl natuur vooral ontwikkeling is, voortgaande beweging. Het duurt dan ook niet lang meer of de afbrekende kracht zal heel langzaamaan, haast sluipend, weer in potentie gaan toenemen. Maar voor het weer zover is zullen we feest vieren en de vruchten plukken van ons bestaan!

Ook een mensenleven kent een dergelijk hoogtepunt. Het toppunt van groeikracht. Laten we zeggen het omslagpunt tussen de eerste en tweede levenshelft. In de eerste levenshelft treedt ons bewustzijn uit het rijk der schaduwen en lopen we op het pad des levens de zon tegemoet. Het leven staat in het teken van opbouw, inrichten en vormgeven. We hebben keuzes te over en genieten! Keuzes worden gemaakt in het besef dat de tijd aan onze kant staat en dat er altijd andere keuzes gemaakt kunnen worden indien nodig. Dat stemt vrolijk, zorgeloos en geeft een gevoel van vrijheid. Studeren, partner, werk, kinderen of juist niet. Jungiaans bezien zou dit het moment zijn van het aanbreken van de tweede levenshelft.

De mens is zo tussen zijn 35ste en 40ste levensjaar in de kracht van zijn leven als hij plots bemerkt dat de zon niet langer in het zenit staat, maar reeds achter hem. De zon schijnt niet langer in het gelaat van de wandelaar op het pad des levens, maar in zijn rug en werpt haar stralen vooruit op zijn levenspad, hierbij de schaduwen steeds langer makend… Carl Jung verwoordde dit principe al beeldend in zijn werk “Ziel en dood”:

“Vanaf het midden van het leven blijft slechts diegene levend die met het leven wil sterven. Want, datgene wat in het geheime uur van de levensmiddag gebeurt, is de omkering van de levenscurve, de geboorte van de dood. Het leven in de tweede levenshelft betekent niet stijgen, ontplooien, vermeerderen en levensovervloed, maar dood, want het doel ervan is het einde. Het levenshoogtepunt niet-willen is hetzelfde als zijn einde niet- willen. Beide is: niet- leven- willen. Niet-leven- willen betekent hetzelfde als niet-sterven- willen, ontstaan en vergaan vormen dezelfde curve.”

De geboorte van de dood, dat klinkt nogal heftig! Toch is de geboorte van de dood een prachtige symboliek voor de afbrekende kracht die vanaf het levenshoogtepunt weer in kracht gaat toenemen. Wellicht komen er met deze geboorte van de dood ook de existentiële vragen op het levenspad van de wandelaar.

Wat is de betekenis van het leven in het licht van de eigen sterfelijkheid? Wat wordt je antwoord op de processen van afbraak en ziekte die daar ergens in die tweede levenshelft liggen te wachten? Hoe ga je om met verlies dat je ongetwijfeld zult gaan lijden? In hoeverre de tweede levenshelft betekent dat er geen sprake meer zou zijn van levensovervloed doch slechts van dood zoals gelezen zou kunnen worden in het citaat van Jung valt nog te bezien. Lammas moet immers nog komen en juist in de tweede levenshelft kan genoten worden van de vruchten van datgene wat men in de eerste levenshelft heeft gezaaid!

Sommige vruchten zul je misschien zelf consumeren op je oude dag, sommige vruchten van je werk zullen niet bestemd zijn voor je eigen, persoonlijk gebruik, maar voor de generaties die na jou zullen komen.

Vruchten die zullen dienen als zaaigoed voor anderen! Denk bijvoorbeeld aan boeken die je geschreven hebt, de kunstwerken die je hebt gecreëerd, mensen die je hebt geïnspireerd, grote dromen die je vormgegeven hebt, kinderen die je hebt begeleid naar volwassenheid. Kortom, jouw persoonlijke bijdrage aan het proces dat evolutie heet! Welk gedeelte van jouw oogst is bestemd voor de generaties na jou?

Ook veel schilders, dichters en schrijvers zijn geïnspireerd door de thematiek van midzomer en Lammas. De thematiek die verbonden is aan deze momenten in het jaar vormt een inspiratiebron voor het creëren van allerlei kunstzinnige uitingen. Zowel thema’s als leven als dood, groei en afbraak komen veelvuldig voor, maar ook thema’s als offers, oogst en transformatie vormen de ingrediënten van veel kunst. Alsof de schepper van het kunstwerk zijn worsteling en geploeter met de existentiële levensvragen en de daarbij behorende tegenstrijdige emoties heeft willen omzetten, heeft willen transcenderen, tot een nieuwe vorm.

Hoe geeft je zelf vorm aan deze thema’s in jouw leven? Lukt het jou om antwoorden te geven op deze thema’s en hoe is het gesteld met hun onderlinge verbondenheid in jouw leven?

Vaak denk ik na over mijn eigen thema’s. Over het loslaten van controle en het laten gebeuren van de dingen. Dat is vaak datgene wat ik zou moeten doen maar juist ook datgene wat ik vaak ook zo lastig vindt. Over levensvragen. Existentiële angsten. Ook denk ik vaak na over mijn religie die Wicca heet. En wat ik lees in sociale media over Wicca. Woorden. Aaneengeregen tot zinnen. Standpunten. Definities. Is de ontwikkeling van Wicca nu over haar hoogtepunt heen? Stopt de expansie van het aantal mensen dat nog wil worden ingewijd in de traditie? Is Wicca zich aan het ontwikkelen als een echte godsdienst met, eigenlijk heel mannelijk, vaste regels, structuren, hiërarchie, in/ en exclusion ofwel een duidelijke scheiding tussen het wie wel en wie niet, wat wel en wat niet? Krijgen we straks te maken met Wicca-Priests, mannelijk of vrouwelijk, die ons gaan vertellen wat zondig is, net als in de Tree song maar dan omgekeerd? En zijn het niet juist de eclectische groepen die, eigenlijk heel vrouwelijk, een wat meer open en lossere structuur hebben, vaak zonder hiërarchie en waar bijeenkomsten een laagdrempelig karakter hebben wat mensen in deze tijd meer aanspreekt? Was Gardner ook niet gewoon eclectisch?

Het voelt niet als bosgrond onder mijn blote voeten en het ruikt niet naar wierook. Geen zacht briesje op mijn huid. Geen vervoering. Niet het schijnsel van de kaarsen, of de handen van mijn zusters en broeders in de mijne. Het is niet de oogopslag van de Godin van achter haar sluier, de knetterende energie van een god met Horens evenmin….

De Marigolds, van wie ik mij altijd afvraag wie toch hun koning is die door de Beatles bezongen werd, stralen nog volop, alsof de eerste tekenen van de herfst nog lang niet voelbaar zijn. Maar de wind is koeler en de kruidige geuren van de herfst hangen in de lucht. De regens, die de herfst zullen gaan helpen om de blaadjes te vergelen en verteren, zullen niet lang meer op zich laten wachten. 

Ik blader wat door de ordners die voor me liggen. Het zijn de wicca archieven die door Ko Lankester in de loop der jaren zijn aangelegd en bijgehouden. Een bonte verzameling artikelen, knipsels uit tijdschriften en kranten over de moderne hekserij. Interviews waaraan Joke en hijzelf hebben meegewerkt, interviews met andere bekenden. Tijdschriften en magazines. Artikelen geschreven door en over bekenden. Ik blader wat door de mappen met rituelen die werden uitgevoerd tijdens allerlei gelegenheden, actieve imaginaties, lezingen, workshops. Het is de neerslag van 35 jaar leven als wicca.

Na het overlijden van Ko Lankester is dit archief aan ons doorgegeven. Vorige maand hebben we met Joke samen de as van Ko verstrooid in de cirkel op de oude magische plek ergens verstopt in de bossen bij Hollandse Rading. Een voorleven van leven, sterven en ook voleinding. 

Mijn oog valt op een verzameling van die bekende kleine rode boekjes, de Wiccan Rede. Geen volledige verzameling van alle jaargangen maar een selectie van exemplaren waarin hij artikelen heeft geschreven, ergens in de jaren ‘80/‘90 van de vorige eeuw. Verdiepende artikelen waarin hij de resultaten neerschreef van zijn onderzoek, gedachten en studie. Artikelen over wicca, over de Maan, over Godinnen en Goden uit reeds lang vervlogen tijden. 

Van de afgelopen 40 jaren Silver Circle heb ik er zo’n 23 meegemaakt als wicca. Ko 35 als ik het goed bereken. Ik was een twintiger toen ik mijn eerste stappen op het wiccapad zette. Nu ik dit schrijf loop ik tegen de 50, ongeveer de leeftijd die Ko had toen ik hem voor het eerst ontmoette. Het cyclische van het leven wat zich zo prachtig weerspiegelt in de jaarfeesten op het wiel van het jaar, blijft me fascineren.

Het archief leent zich prima voor schatgraven. Niet alleen de oude Wiccan Redes kwam ik tegen: ook een uitgebreide verzameling videobanden en cassettetapes vol radio- en TV programma’s, afstudeerprojecten en interviews waaraan medewerking werd verleend. 

En de lijn van Joke en Ko waar onze coven weer uit voortkomt is geënt op de stam van Silver Circle. En zoals het vaak met bomen gaat die geënt zijn op een andere stam groeien deze uit tot datgene wat zij in essentie zijn en kunnen zij bloemen en vruchten voortbrengen die verschillend, en wellicht wat wezensvreemd zijn aan de oorspronkelijke stam.

Ik blader verder in het archief. Ik sla de wat vergeelde pagina’s om van een oud krantenbericht. Wat verderop in de map kom ik de oude uitgaven van de training van Merlin en ook de eerste uitgave van het boekje van Morgana tegen. Samen met ‘Ik ben een heks’ van Magnus  en ‘De Kringloop van het leven’ van Joke en Ko, waren dit toch de eerste boeken die ik las op het wiccapad. En mijn oog valt op een zelfde formaat boekje in een groene kleur. Het blijkt een boekje te zijn met prachtige rituelen voor de jaarfeesten, door verschillende schrijvers geschreven. Rituelen die wellicht ooit zijn uitgevoerd tijdens een lang vergeten duistere Samhain nacht of ter gelegenheid van een gezellige Yule of een misschien een verwachtingsvolle frisse Imbolc. En alles stuk voor stuk keurig geplastificeerd, secuur en met precisie geordend zoals Ko gewend was te doen. Zo goed mogelijk geconserveerd tegen het onvermijdelijke verval door de tijd, zodat het misschien toch nog een tijdje netjes behouden zou blijven voor de volgende generaties priesteressen en priesters. 

Het is bijzonder om terug te lezen en vast te stellen dat de rituele, symbolische taal die wij allemaal spreken in al die jaren maar weinig veranderd lijkt te zijn. Onze traditie wordt steeds weer verder doorgegeven in de lijn en wordt steeds weer voorzien van nieuwe persoonlijke accenten. Steeds weer een andere kleur die wordt toegevoegd terwijl de symbolische taal dezelfde blijft. Ook wij hebben de traditie van onze kleur voorzien, voortgezet en de mensen die hierop resoneren ingewijd.

Wicca is na zo’n 70 jaar nog steeds een levende en immer groeiende religie. De hype van Gothic en Charmed is voorbij, de new-age figuren kiezen vaak liever voor de instant verlichting of de ‘ontdek-je-innerlijke-godin-weekend-dansworkshop’ en de nieuwswaarde van wicca voor de media is nihil te noemen. Het grote voordeel hiervan is naar mijn idee dat wicca weer meer is teruggekeerd naar de schaduwen waar we in alle rust en beslotenheid ongestoord kunnen samenkomen. De juiste plaats voor een schaduwtraditie.

Ik ben uiteraard slechts een hoeder die het archief beheren zal, wellicht zal digitaliseren en ook zal aanvullen met mijn geschreven invocatie’s, rituelen, foto’s, artikelen en ervaringen. Op een dag zal ook ik alles weer doorgeven aan de mensen in mijn lijn die ik heb ingewijd. En mijn kennis, ervaring en bijdragen zullen ook neerslaan en een dun laagje neerslag vormen in het sediment van het collectief onbewuste van de wicca community

Enfin, het is tijd om nog even van die aangename stralen van de september zon te genieten. Buiten staan de bloembakken met verse potgrond al klaar. Met mijn handen maak ik kuiltjes in de sterk geurende aarde voor de bloembollen die komend voorjaar met bonte kleuren in de tuin zullen schitteren. 

We zijn bij elkaar gekomen met een groep vrienden om een silent supper te houden. Een bijzondere maaltijd, want naast iedere levende is een stoel vrijgehouden voor een al dan niet symbolische voorouder. Alle deelnemers dragen een masker en de tafel is verlicht met kaarsen die schaduwen op de muren werpen, hetgeen een bijzondere sfeer schept. Flessen drank worden doorgegeven waarbij ook de voorouders niet worden vergeten.

Na het klinken van de bel wordt er niet meer gesproken en in stilte wordt de maaltijd genuttigd, hoewel stilte, het is niet helemaal stil. Er klinkt zachtjes een vrouwenstem door de ruimte, begeleid door een cello, soms door een gitaar. Het is Wendy Rule’s Persephone. Een muzikale vertaling van deze prachtige mythe en naar mijn mening het Magnum Opus van haar werk .

Wendy Rule is geboren in het teken van de schorpioen. Haar stem is zacht en zoet en zij bezingt de Godin van de Aarde en de Oogst, het Moederarchetype Demeter, zij verhaalt over de goudgele graanvelden, over welvaart en zomer. Maar wee het wiel gaat draaien.

En op een dag ontmoeten we Kore, haar dochter. Kore is de Maiden, de onschuld. En Kore plukt bloemen in een zomerse weide, en wordt verleid tot het plukken van die ene bloem, die allermooiste bloem. De bloem die daar met een vooropgezet plan is neergezet door Hades, Heer van de Onderwereld!

En als zij tenslotte die bloem plukt opent de aarde zich en komt Hades tevoorschijn die haar ontvoert en mee sleurt de diepte in. En terwijl Hecate de naam van de Dood, Thanatos chant om het einde van Kore’s maiden fase in te luiden, breekt bovengronds de paniek uit bij Kore’s vrienden en moeder Demeter. Terwijl zij zoektochten gaan opzetten en informatie gaan inwinnen bij derden is in de onderwereld het lijden van Kore begonnen.

Geen ontsnappen meer mogelijk. Geen weiden meer vol bloemen maar dood en afbraak, geen ontluikend leven meer maar paleizen van botten, duisternis en schaduwen. En het besef alleen te zijn. Machteloos. Overgeleverd. Crisis. Trauma.

En Hades? Die grijpt zijn kans schoon en probeert Kore op alle mogelijke manieren te verleiden, een proces waarin de granaatappel en zes rode zaden natuurlijk een doorslaggevende rol spelen. En Kore eet zes van de granaatappel zaden en raakt in extase, een seksueel ontwaken, gevolgd door een proces van transformatie waarin zij transformeert van onschuldige Maiden naar machtige Koningin van de onderwereld.

En dan gaat Wendy Rule’s stem door merg en been, lijden, rouw. Demeter kan Kore niet meer vinden, een moederhart verscheurd.. En Demeter zoekt en zwerft over de aarde en verder en komt terecht in Eleusis. En is not-amused door wat zij daar te horen krijgt van Helios de Zonnegod. Zeus wist van de snode plannen van Hades! En zij ontsteekt in woede.

Terwijl Kore’s transformatie tot een voleinding geraakt en zij als Ruby Queen, Koningin van de Onderwereld haar troon bestijgt en langzaam maar zeker in haar kracht komt te staan, bezingt Wendy Rule een Demeter die zich te buiten gaat aan vervloekingen en verwensingen, een Demeter die haar dochter terug eist! Planten en bloemen verschrompelen, de oogsten mislukken en de mensen lijden honger.

Zeus geconfronteerd met deze ellende moet noodgedwongen in zien dat hij te ver is gegaan en komt tot overeenstemming met Hades en Demeter. Persephone mag terugkeren naar haar moeder maar moet voor elk van de zes granaatappel zaden een maand in de onderwereld doorbrengen is de deal.

En zo wil het verhaal dat Kore haar troon en haar inmiddels geliefde Hades weer moet verlaten en terug moet keren naar de oppervlakte. Demeter is blij. Maar Kore is niet meer dezelfde. Zij is niet langer meer Demeters onschuldige dochter! Zij is door het lijden en afzien in de onderwereld getransformeerd en koningin geworden van die onderwereld, en kan niet meer terugkeren naar een zelfde (Maiden) positie als voor deze transformatie.

In het prachtige The Ascent zingt Wendy tenslotte ‘6 for the darkness and 6 for the light’ Er is na crisis, rouw en transformatie een nieuw evenwicht bereikt.

In de analytische therapie zijn we als therapeut vaak getuige van een dergelijk proces bij de cliënt. Na het doorstaan van het lijden en crisis en het daarbij behorende transformatieproces is het vaak onmogelijk om weer terug te keren naar de aanvankelijke uitgangssituatie en relaties moeten mee transformeren en er dient een nieuw evenwicht gevonden te worden. Men is immers een ander mens geworden!

Persephone is een bijzonder project dat met behulp van fundraising tot stand gekomen is. Dit bijzondere album verscheen op 2 februari 2019. De muziek die onze maaltijd begeleidde was een mp3.

In veel religies en in mythologische verhalen is er sprake van een god of de Held die zichzelf offert voor een verheven doel of goede zaak. Het mythologisch thema van het offer maakt deel uit van het archetypische erfgoed van de mensheid vanaf het moment dat de landbouw in opkomst kwam.

In de Upanshhaden is het een paard dat wordt geofferd, in de Mithrascultus een stier, het welbekende offer van de Christus aan het kruis, maar ook de castratie van Attis zijn voorbeelden van mythologische offers. Met een offer doe je vrijwillig afstand van iets wat dierbaar is, maar met een hoger en verhevener doel, wat de pijn van het offer niet altijd minder maakt.

Aanvankelijk lijkt alles hopeloos, verloren en uitzichtloos. Er is twijfel op het pad gekomen, angst om dan, na het offer te bemerken dat alles is zoals het moet zijn, ofwel de bestemming die bereikt is.

Zo ook in het leven van Carl G. Jung. Freud, een geniale denker van Joodse afkomst, zag in de Zwitserse Jung aanvankelijk een voorvechter, een medestander, maar ook een kroonprins voor zijn psychoanalytische beweging. De Zwitserse Jung zou ervoor kunnen zorgen dat de psychoanalyse van het uitsluitend Joodse imago af kon komen en in academische kringen geaccepteerd zou worden. Freud voelde zich gesterkt en ook vereerd dat Jung zijn methode met succes had gebruikt voor de behandeling van patiënten van de chique Burgholzli kliniek, de meest vooraanstaande psychiatrische kliniek van die tijd. Voor de ontwikkeling van de psychoanalyse was er nauwelijks onderzoek gedaan naar de psyche van de mens. Psychiatrische patiënten, ook wel gekken genoemd, werden gewoon opgesloten of experimenteel behandeld en de ontwikkeling van de psychologie stond nog in haar kinderschoenen.

Aanvankelijk had de eerste ontmoeting tussen deze twee geniale denkers dus geleid tot een vruchtbare werkrelatie en een kruisbestuiving van ideeën. De onderzoeken en ontwikkeling van Jung als psychiater, maar zeker ook zijn persoonlijke ontwikkeling als mens zorgden echter voor veranderingen in zijn denkbeelden. Gaandeweg werd meer en meer duidelijk dat Jung, Freud simpelweg niet kon opvolgen als roerganger van de psychoanalytische beweging omdat de uitgangspunten van de psychoanalyse steeds meer botsten met zijn persoonlijke ervaringen en overtuigingen. Het wrange was dat Freud juist van die uitgangspunten van de psychoanalyse die het meeste botsten met de gedachten van Jung, een zogezegd ‘onwrikbaar dogma’ wilde maken. Het gaat te ver om in dit artikel de visie en denkbeelden van Freud te vergelijken met die van Jung. Eenvoudig gesteld komt het er feitelijk op neer dat Freud de mens verklaarde vanuit de schaduw, hoe is de mens zo geworden als kernvraag, met de seksualiteit/ libido als grootste drijfveer. Freud stelde ook dat het onbewuste alleen delen bevatte die eens bewust waren maar niet verenigbaar met de bewuste instelling.

Jung was naast de leerstellingen van Freud ook sterk geïnspireerd door de krachten van de ziel, door religie, het waartoe van alles en niet in de laatste plaats de transformatie van de mens door transformatie van de libido. Freud vond de occulte neigingen en mythologische interesses van Jung helemaal niets en hij waarschuwde Jung voor gekte als hij door zou gaan op deze weg nadat Jung hem schreef over een droom over een transformatie der libido door een dynamische transformatiekracht, gesymboliseerd door een Slang en een Vogel. Jung, astrologisch gezien een Leeuw, kon natuurlijk niet anders dan zijn eigen weg volgen. Dit resulteerde in het boek ´Symbolen und Wandlungen der Libido (1912).´

Als Jung het hoofdstuk ´Het offer` klaar heeft, weet hij dat dit hem de vriendschap van Freud zal kosten. Toch kan hij niet anders en brengt het boek uit waarna de breuk een feit is en Jung in diskrediet geraakt bij de psychoanalytische beweging. Freud en zijn psychoanalytische school raakten meer en meer geïntegreerd in academische kringen. Zelfs Sabina Spielrein, voorheen minnares en muze van Jung ging bij Freud in de leer, terwijl Jung na zijn breuk met Freud min of meer in een isolement terecht kwam.

Deze spanning en druk zorgden voor een grote innerlijke onrust bij Jung en ook de atmosfeer in zijn huis aan het meer in Kussnacht was op een bepaalde manier geladen met vreemde verschijnselen tot gevolg. Als Jung in een paar avonden het enigszins occult aandoende geschrift “Septem Sermones ad Mortuos” (vert. Zeven onderwijzingen aan de doden) aan het papier heeft toevertrouwd is de lucht weer geklaard.  

1913. Jung reist per trein naar Schafthauzen. Een plaatsje bij de reusachtige watervallen in de Rijn. Jung kijkt naar buiten, naar het landschap en dagdroomt. De trein komt uit een tunnel. Dan ziet Jung Europa voor zich dat overspoeld wordt door vies water. Het overspoelt geheel Europa. Dan verandert het water in bloed. Het komt tot aan de Alpen die hoger en hoger worden. Rode druppels bloed op de witte sneeuw. Deze periode van extreme spanning in het leven van Jung duurde voort tot 1914. Om precies te zijn tot 28 juli 1914. Op deze gedenkwaardige dag brak in Europa de Eerste Wereldoorlog uit.

Een zeer bloederige oorlog die geheel Europa, met uitzondering van onder andere Zwitserland, in zijn ijzige greep hield en zorgde voor miljoenen slachtoffers. Deze gebeurtenissen vormden voor Jung een verwerkelijking van zijn eerdere visioen. Jung besefte dat niet hijzelf gek of psychisch ziek was, maar de tijdsgeest. Iets was er in hem naar boven gekomen. Een visioen vanuit een duistere diepte. Iets dat zich aan hem geopenbaard had, iets dat niet van hem persoonlijk was, maar iets vanuit het collectief.

Vanaf dat moment gaat Jung aandacht besteden aan datgene wat zich aandient vanuit zijn onbewuste. Hij gaat hierin zelfs zover dat hij zijn wetenschappelijke carrière hier voor opoffert. Jung is van mening dat hij eerst zijn eigen ziel moet leren kennen en zijn eigen diepte moet onderzoeken voordat hij überhaupt anderen kan helpen. Hij gaat zijn eigen onbewuste zelfs nauwgezet onderzoeken. Jung gaat dit doen door in meditatieve toestand denkbeeldig te handelen en dialogen aan te gaan met figuren die hij in zijn eigen innerlijk ontmoet. Deze techniek wordt ook wel actieve imaginatie genoemd.

“Op zekere avond zat ik achter mijn bureau in de studeerkamer van mijn huis in Kussnacht. Ik sloot mijn ogen en liet mij vallen in de duistere diepte van mijn eigen onbewuste. Ik kwam in een soort van droomtoestand terecht waarbij mijn bewustzijn verrassend helder bleef en ik tot actief handelen en dialoog met de innerlijke figuren die ik ontmoette op mijn innerlijke reizen in staat bleek. Als het mij allemaal teveel werd en ik mijn bewustzijn dreigde te verliezen dan deed ik wat yoga oefeningen om vervolgens weer terug te keren in de imaginatie. Ik ging op zoek naar mijn ziel en ging de strijd aan met mijn schaduw. Na afloop maakte ik aantekeningen en noteerde de dialogen en gedachten zo nauwkeurig mogelijk.” (Jung, Herinneringen, dromen en gedachten (1992), pag. 156 e.v.)

Jung noteerde zijn aantekeningen in zwarte notitie boekjes. Deze boekjes met zielenroerselen hield hij angstvallig verborgen voor het oog van de buitenstaander, hoewel er wel getuigenissen zijn opgetekend van onder andere buren en andere dorpsbewoners die de ietwat excentrieke Jung destijds vaak in zijn tuin zagen wandelen, druk gebarend en blijkbaar in gesprek met een imaginaire gesprekspartner.

Later kalligrafeerde Jung de teksten uit zijn zwarte notitieboekjes in het Rode Boek. Een groot boek met bladzijden van perkament. Deze teksten voorzag hij van tekeningen, afbeeldingen en symbolen die hij voor zich had gezien in zijn visioenen. Aan de tekeningen in het Rode Boek is te zien dat Jung een tijdgenoot was van Gustav Klimt. De non-figuratieve kunst was sterk in opkomst. Juist in deze non-figuratieve kunst openbaren zich de krachten van de Ziel. De teksten van het Rode Boek kenmerken zich door het wat bombastische taalgebruik, de gezwollen taal van de archetypen. Eigenlijk is het hier het spreken van de Ziel net als de oude zieners en profeten deden in het Oude Testament. Ook bij een geslaagde invocatie is het soms merkbaar dat je stem verandert en de taal wat bombastisch klinkt. In de Moderne Hekserij kennen we het Boek der Schaduwen. Hierin worden de rituelen beschreven. Het ritueel vormt de brug van het bewustzijn naar het onbewuste/ collectief onbewuste/ astrale. Het Rode Boek beschrijft eigenlijk precies het omgekeerde, namelijk fluisteringen, zuchten en visioenen vanuit die wereld, de wereld van de ziel, richting het bewustzijn, het ego.

In het leven van Jung zien we dat hij grote offers heeft gebracht. Zijn veel belovende baan in de Burgholzli kliniek, zijn wetenschappelijke carrière, zijn relatie met Freud, en dat allemaal omdat hij niet anders kon dan gehoorzamen aan zijn innerlijk en aan de roep van zijn ziel.

En wat was nu zijn oogst? Wat zijn de talrijke en volle korenaren? Het zaaigoed voor de volgende cyclus? In het Rode Boek beschrijft Jung zijn innerlijke reis naar de schaduw, naar het onbewuste, naar de kern. Dit Rode Boek vormt dan ook het vat of de bron van het gehele oeuvre van Jung en ook de basis van al zijn verdere werk, de oogst! Het zaaigoed ligt hierin besloten, te wachten op volgende generaties! En wat is jouw offer? Wat is jouw oogst? Wat is het dat jij wilt meenemen naar de volgende cyclus? Wat is het kaf dat je wilt verbranden?

De afbrekende kracht van het waterelement is overal voelbaar. Verroting. Ontbinding. Transformatie. En de mensen keren zich weer naar binnen. Naar de behaaglijke huiskamers. Naar de open haarden. Naar de behaaglijke wereld van schemerlicht, Netflix en gordijnen. En een cyclus komt ten einde…

In gedachte ga ik nog eens terug naar die fantastische zomer. Onze tochten door het mooie heuvelachtige landschap van Somerset, Engeland. Zonovergoten. Het graan was rijp en vormde uitgestrekte gouden vlakken, zover het oog reikte. De lucht was zwoel en vol met die typische geuren van de zomer.

De bezoeken aan de majestueuze stenen van Stonehenge en Avebury. Long Kennet Barrow. Oergrond. Verstilling. Oude wijze stenen die de millennia onverstoorbaar aan zich voorbij hebben zien gaan.

En het prachtige en mysterieuze Glastonbury. Mooie mensen. Zwervers. Hippies. Arbeiders. Priesteressen. Mafkezen. Winkels vol met allerhande exotisch uitziende voorwerpen, heksenattributen, kruiden, opgezette dieren. Hele etalages gewijd aan de Godin of de God. Winkels vol gewaden en wierook.

En natuurlijk Avalon. In de mist. Om voor dag en dauw opgestaan en door het dromende stadje gewandeld naar de Tor. De stilte werd alleen doorbroken door het geluid van de uilen. De weides waren nog vochtig en nevelig. Langs de boomgaardzijde naar de top geklommen. Mist, flarden mist. Het eiland. Dat prachtige maar korte magische moment van die eerste zonnestralen door de mist. Getuigen. De geboorte van de wereld. De gewaarwording op een eiland te staan in de mist. De 9 Morgens. Avalon. De kraaien!

En natuurlijk de ChaliceWell. Lieve heilige bron, met zacht strelend water. Helend water. De koude, een ware beproeving maar verkwikkend op mijn naakte lichaam en genezend van binnen. En een stuk taxushout, een geschenk. White Spring Well, verborgen bron in de voet van de Tor. Sacred. Het door kaarsen verlichtte bassin. Duisternis. Gezangen, wierook, offers. Onze tempel. Het altaar van de Godin. De moederschoot. Maar ook het stoere altaar van de gehoornde God en de knetterende energie van de Jager. Wederom een beproeving, en herboren na een koud en verkwikkend bad. Heilig water. We nemen wat water mee van beide bronnen om later in onze eigen cirkel te kunnen gebruiken. Het graf van King Arthur en zijn Guinevere in de Glastonbury Abbey. De ruïnes en de prachtige oude bomen. Natuurlijk hebben we wat verantwoord lekkers meegenomen voor de grote vissen die daar in de vijver leven. En wederom een gift van Taxus die ik dankbaar in ontvangst neem. En op de terugreis de Whitecliffs van Dover beklommen, Nehalenia begroet daar in de verre diepte en de appels van Avalon werden door Haar in ontvangst genomen. En een zomer is voorbij gevlogen…

Als jullie ergens behoefte aan hebben, kom dan eens in de maand en liefst als de maan vol is, op een geheime plaats bijeen om mij te aanbidden, want ik ben de Koningin van alle Heksen. Daar zullen jullie samenkomen, jullie die ernaar verlangen alle vormen van Hekserij te leren, maar nog niet tot haar diepste geheimen zijn doorgedrongen. Aan jullie zal ik dingen leren die nog niet bekend zijn. En jullie zullen vrij zijn van slavernij; en als teken dat jullie werkelijk vrij zijn, zullen jullie naakt de rituelen uitvoeren.

En jullie zullen dansen, zingen, feestvieren, muziek maken en elkaar liefhebben, allemaal ter ere van mij. Want van mij is de vervoering en van mij is alle vreugde op aarde, want mijn wet is liefde voor alle wezens.

Hou je hoogste ideaal zuiver. Streef er altijd naar; laat niets je tegenhouden of op een zijspoor brengen. Want in mij vind je de geheime deur die uitkomt op het Land der Jeugd. Van mij is ook de kelk met levenswijn en de Ketel van Cerridwen, die de Heilige Graal van onsterfelijkheid is.

Ik ben de goedgunstige Godin die vreugde in de harten van de mensen brengt. Op aarde breng ik de kennis van de eeuwige geest en na de dood schenk ik vrede en vrijheid en hereniging met hen die jullie voorgegaan zijn. Offers verlang ik niet, want ik ben de Moeder van al wat leeft en mijn liefde stroomt over de gehele aarde.

Luister naar de woorden van de Godin der Sterren. De hemelse heerscharen zijn het stof onder haar voeten en haar lichaam omspant het heelal.

Ik die de schoonheid van de groene aarde ben en de witte maan onder de sterren en het mysterie van de wateren en het verlangen dat in het hart van ieder mens brandt, roep uw ziel aan. Sta op en kom tot mij; want ik ben de ziel der natuur, die het heelal het leven schenkt. Uit mij komt alles voort en naar mij moet alles terugkeren.

Voor mijn aangezicht, door Goden en mensen aanbeden, zal uw diepste goddelijke zelf door de vervoering van het oneindige beroerd worden. Laat vreugde de harten van hen die mij aanbidden vervullen, want alles wat met liefde en blijdschap wordt gedaan is mijn ritueel.

Laat er daarom schoonheid en kracht, beheersing en mededogen, eer en nederigheid, vrolijkheid en eerbied in uw binnenste zijn. En Gij die meent naar mij te zoeken, weet dat uw zoeken en uw verlangen u niet zullen baten, tenzij Gij het mysterie kent, dat als Ge datgene wat Ge zoekt niet in uw binnenste vindt, Ge het nimmer buiten u zult vinden. Want weet dat ik vanaf het begin bij u ben geweest en dat ik datgene ben wat wordt bereikt als elk verlangen is gestild.

Nederlandse versie van de charge of the Goddess.
Brontekst afkomstig uit ‘Aradia, Gospell of the Witches’ door C. Leland. Tekst bewerkt door G.B. Gardner en D. Valiente.